"1984" van George Orwell is soms misschien meer een monument, een begrip, een sticker die je ergens opplakt dan een boek. Geschreven in 1948 was het oorspronkelijk een felle aanklacht tegen het stalinisme. Later, nu, is het meer de dreiging van de overal aanwezige, alles wetende, alles controlerende staat die indruk maakt.
Maar over monumenten kun je niet veel zeggen, dus "1984", lees het, belangrijk boek, mooi (ondanks alles) boek, dat soort dingen.
Van Orwell staan een aantal boeken in de Online Bibliotheek, één daarvan is het onbekendere "Saluut aan Catalonië".
"Saluut aan Catalonië" speelt tijdens de Spaanse burgeroorlog (Spaanse burgeroorlog 1936 - 1939. Nationalistische militairen onder leiding van generaal Franco komen in opstand tegen de linkse regering van Spanje. Bloedbaden zijn een gevolg. In de burgeroorlog worden wapens geleverd door Hitler Duitsland en Stalinistisch Rusland, je zou het erg vereenvoudigd kunnen zien als een aankondiging of een oefening voor wat er in 1940 gebeurde). Orwell komt in Spanje aan in 1936 met het idee om er artikelen over de oorlog te schrijven. Vrijwel onmiddellijk sluit hij zich echter aan bij een marxistische militie en neemt hij deel aan gevechten. Tot zijn stomme verbazing, en dat van de lezer, blijkt er echter aan de "linkse" kant van de burgeroorlog een enorme interne strijd plaats te vinden. Communistische milities die gesteund worden door Moskou strijden soms nog feller tegen niet Moskou gezinde marxisten en anarchisten dan tegen de nationalistische opstandelingen. Het is, voor Orwell en alweer de lezer een verwarrend vat vol verpletterende tegenstrijdigheden. Wie is de vijand eigenlijk, en vooral, waarom zijn bondgenoten plots grotere tegenstanders dan de vijand?
Orwell raakt zwaar gewond in de strijd en nadat de strijd tussen de linkse milities onderling steeds heviger, en bloedverslindender wordt ontvlucht hij gedesillusioneerd Spanje.
"Saluut aan Catalonië" is een mooi boek, al is mooi eigenlijk geen woord dat je kunt gebruiken voor een boek dat over oorlog gaat. Maar toch, mooi omdat vrijwel alles dat Orwell schreef de moeite van het lezen meer dan waard is. Orwell schreef altijd helder, altijd met een bedoeling maar nooit was die bedoeling belangrijker dan het verhaal.
Je zou, wat kort door een bocht kunnen zeggen dat je in "Saluut aan Catalonië" het ontstaan van "1984" meemaakt. In de Spaanse burgeroorlog werd Orwell geconfronteerd met genadeloze stalinistische machtspolitiek. Machtspolitiek die er voor zorgde dat relatief gelijkgestemden elkaar bestreden, tot de dood er op volgde en het gezamenlijke doel volledig uit het oog werd verloren. Machtspolitiek die van vrienden vijanden maakte, en van vijanden vrienden.
1984 staat in de Online Bibliotheek hier.
Saluut aan Catalonië staat hier.
Ton
Geen opmerkingen:
Een reactie posten